Papur newydd ar normaleiddio
Cameron Pellett, Kata Farkas, Rachel C. Williams, Matthew J. Wade, Andrew J. Weightman, Eleanor Jameson, Gareth Cross, Davey L. Jones (2024) Multi-factor normalisation of viral counts from wastewater improves the detection accuracy of viral disease in the community. Environmental Technology & Innovation 36, 103720.
https://doi.org/10.1016/j.eti.2024.103720.
Crynodeb: Mae canfod firysau (e.e. SARS-CoV-2, norofirws) mewn dŵr gwastraff yn cynrychioli ffordd effeithiol o fonitro pa mor gyffredin yw'r pathogenau hyn sy'n cylchredeg yn y gymuned. Fodd bynnag, mae mesur crynodiadau firol mewn dŵr gwastraff yn gywir, yn gymesur â mewnbwn dynol, wedi'i gyfyngu gan ystod o ansicrwydd, gan gynnwys (i) gwanhau o fewn y rhwydwaith carthffosydd, (ii) diraddio RNA firaol wrth gludo dŵr gwastraff, (iii) poblogaeth y dalgylch a defnydd y cyfleuster, (iv) effeithlonrwydd crynodiad a echdynnu firol o ddŵr gwastraff, ac (v) atal ymhelaethiad yn ystod y cam RT-qPCR. Yma, rydym yn mynd i'r afael â'r ansicrwydd hwn drwy ymchwilio i sawl ffactor normaleiddio posibl, gan gynnwys crynodiad amoniwm ac orthofosffad. Ystyriwyd hefyd firws dangosydd carthol (crAssffâg), ac adfer y firysau rheoli proses (norofirws llygodaidd a bacterioffâg Phi6), a ddefnyddiwyd i reoli ansawdd yn ystod y cam RT-qPCR. Fe wnaethom ganfod bod normaleiddio aml- ffactor data SARS-CoV-2 RT-qPCR yn optimaidd gan ddefnyddio cyfuniad o crAssffâg, adferiad firws rheoli proses, ac effeithlonrwydd crynodiad i wella cywirdeb rhagfynegiad
o'i gymharu â data profion clinigol. Gan ddefnyddio data SARS-CoV-2 RT-qPCR aml- normaleiddio, gwelsom fod model atchweliad lasso gyda gweddillebau wedi eu modelu gan goedwig ar hap yn lleihau'r gwall rhagfynegi o ran canlyniadau positif 46%, o'i gymharu ag atchweliad llinol sengl gan ddefnyddio data crai. Mae'r dull aml- normaleiddio hwn yn galluogi rhagfynegiadau mwy cywir o achosion clinigol ar sail dŵr gwastraff hyd at bum niwrnod cyn data clinigol, gan nodi tueddiadau ym mhresenoldeb clefydau cyn profion clinigol, ac yn dangos y potensial i wella’r gallu i ganfod pathogenau firol o ran ystod o glefydau sy'n cael eu monitro ar hyn o bryd ac sy'n dod i'r amlwg.
Geiriau Allweddol: Pandemigau firol; Cyffredinolrwydd clefydau; Dysgu peirianyddol; Modelu rhagfynegol; Epidemioleg ar sail dŵr gwastraff